NRC: Het kabinet ziet kinderopvang vooral als arbeidsmarktinstrument, en verliest zo het zicht op de kwaliteit. “Neem een voorbeeld aan Duitsland of Italië”, aldus David Bokhorst en Anton Hemerijck. De onderzoeker en hoogleraar schreven een lezenswaardig artikel (ESB online) waarin Nederland wordt vergeleken met het buitenland. Want hoe goed doet Nederland het in vergelijking met andere landen?
“De kinderopvang in Nederland verkeert in zwaar weer. Personeelstekorten leiden tot lange wachtlijsten. Medewerkers laten zich opnieuw inhuren als zelfstandigen en sommige instellingen verlagen educatieve vereisten om nieuw personeel aan te trekken. Politiek en wetenschap maken zich zorgen over prijsopdrijvende effecten als de kinderopvang straks grotendeels gratis wordt en de vraag verder toe zal nemen. Maar discussie over prijs en kosten alleen is onvoldoende.”
“In Nederland ging de privatisering veel verder dan in andere landen. Inmiddels zijn de kosten van de kinderopvang vrijwel nergens zo hoog als hier en zit Nederland in een fuik waarbij nergens in Europa vrouwen zo veel in deeltijd werken en nergens kinderen zo kort naar de opvang gaan.”
De Nederlandse kinderopvang dreigt internationaal achterop te raken door een duur en ontoegankelijk systeem. In Duitsland en Italië zijn voorbeelden zijn van hoogwaardige brede publieke kinderopvang die niet duurder hoeft te zijn. Zulke hoogwaardige kinderopvang kan helpen om een einde te maken aan de deeltijdcultuur in Nederland. In grote delen van Europa wordt momenteel volop geïnvesteerd in kinderopvang, met een sterke nadruk op voorschoolse educatie.
“Het kabinet ziet de opvang eenkennig als arbeidsmarktinstrument in plaats van als investering in educatieve ontwikkeling met een veel groter rendement naar de toekomst. De (bijna) gratis opvang geldt straks alleen voor werkende ouders, hetgeen achterstand in de hand werkt.
Het SCP waarschuwt zelfs dat het kabinet zijn focus op kwaliteit volledig aan het verliezen is. In Duitsland daarentegen ligt momenteel een wetsvoorstel voor om miljarden extra in de educatieve kwaliteit van een publiek breed toegankelijk stelsel te investeren.
De achterliggende gedachte bij privatisering van de kinderopvang was ooit dat ondernemersvrijheid en concurrentie leiden tot innovatie en kwalitatief hoogstaande opvang. Wie echter kijkt naar de meest innovatieve opvang, ziet het tegenovergestelde.”
“Nederlandse politici hoopten met het marktmodel en vraagsubsidiëring via toeslagen snel succes te boeken, maar in vergelijking met andere landen kan inmiddels geconcludeerd worden dat er kostbare tijd verloren is. Het systeem is niet alleen erg duur, het versnipperde marktmodel biedt onvoldoende basis voor de omschakeling naar betere educatieve toerusting.”
David Bokhorst is onderzoeker aan het European University Institute in Florence. Anton Hemerijck is hoogleraar aan hetzelfde instituut. Samen publiceerden ze een onderzoek naar de Nederlandse kinderopvang in internationaal perspectief, in economenvakblad ESB.
Lees het volledige artikel ESB online magazine
