De media kopt sinds kort met ‘gratis kinderopvang’. Een contradictio in terminus; want als er iets kostbaar is, zijn dat onze kinderen. En de dienst die de kinderopvang verleent is extreem waardevol voor ouders. Maar te duur om zonder overheidsondersteuning gebruik van te maken. Dus wat wordt er nu eigenlijk bedoeld met ‘gratis’ kinderopvang?
De catchy krantenkop
Het is moeilijk in één catchy krantenkop de essentie te vatten van een ‘toegangsrecht tot de basisvoorziening kinderopvang (dus een kinderdagverblijf, Bso of gastouder) voor alle kinderen van 0 tot en met 12 jaar, met publieke financiering en zonder kosten voor ouders’. Dat bekt niet lekker.
Daarbij is het een uitdaging om via de media de complexiteit van ons versnipperde systeem uit te leggen. Ouders ervaren die complexiteit en bureaucratie als er iets fout gaat, weten we door de verschrikkelijke toeslagenaffaire. Als ze meer of minder gaan werken of verdienen, moeten ze dat doorgeven. En ook ontstaan helaas vaak problemen bij ZZP’ers en flexwerkers of bij een echtscheiding. Dit kan zoveel beter en minder complex georganiseerd worden als de overheid rechtstreeks de kosten voor kinderopvang aan de kinderopvangorganisaties betaalt. We mogen trots zijn op de kinderopvang, maar de complexiteit en beperkte toegankelijkheid zijn echt een probleem. Daarom zetten we ons vanuit de BMK in voor een vereenvoudigd, toegankelijk systeem, door te draaien aan de knoppen en radartjes van het uurwerk.
Onze boodschap aan de media
We zijn nu volop aan het draaien, want dit is hét moment om een verandering te bewerkstelligen! Het complexe systeem moet op de schop, is onze boodschap zoals we bijvoorbeeld afgelopen maandag schreven in het Financieel Dagblad. Een boodschap die we in eenvoudige bewoordingen maar wel scherp gesteld afgeven:
‘Investeren in kinderen is van grote waarde; zij ontwikkelen zich door samen te spelen. Het zou geweldig zijn als het nieuwe kabinet kiest om de kinderopvang een aantal dagen per week meer publiek te financieren, ongeacht het werk en inkomen van ouders. Zo neem je financiële en administratieve drempels weg en stimuleer je de brede ontwikkeling van álle kinderen van 0 tot en met 12 jaar.’
Dat is wat wij bedoelen als de media onze boodschap kernachtig samenvat tot ‘gratis kinderopvang’.
Na 5 jaar breekt voor ons als vereniging een belangrijk moment aan waarop we het verschil kunnen maken voor alle kleine mensen van nu en voor de toekomstige generaties. Wij gunnen ieder kind een goede start, in een liefdevolle, taal- en leerrijke omgeving met goed opgeleide, trotse pedagogisch medewerkers. Het ziet ernaar uit dat de politiek gaat kiezen voor meer ontwikkeltijd, voor een minder complex gefinancierd en veel toegankelijkere kinderopvang. Voor meer publieke financiering, zodat ouders een positieve keuze kunnen maken voor de kinderopvang. Want je kind mist toch iets als het niet naar de kinderopvang gaat?
Kinderopvang is duur
De toegankelijkheid van ons huidige systeem wordt beperkt door financiële drempels. Dat is een probleem, want de ontwikkelingskansen van kinderen nemen af naarmate hun ouders minder verdienen. Uit onderzoek van het SCP[1] blijkt dat onze Nederlandse kinderopvang door veel ouders ervaren wordt als duur.
Bijna de helft van de ouders vindt dat de opvang ‘niet te betalen’ is. En ruim een kwart van de ouders vindt het zo duur dat het niet de moeite waard is om te werken. Bovendien hebben ouders als gevolg van het systeem van kinderopvangtoeslag waarbij zij eerst de volledige rekening betalen en pas later inkomensafhankelijk een deel terugkrijgen, geen goed zicht op de netto kosten van de kinderopvang. De perceptie is dat kinderopvang “duur” is. En als je internationaal kijkt blijken de uitgaven van ouders aan de kinderopvang in Nederland hoger dan in andere landen.
Is het dan vreemd dat media kiezen voor koppen waarin de kinderopvang in een nieuw stelsel wordt aangeduid als ‘gratis’ in reactie op de beleving van ouders dat kinderopvang nu ‘duur’ is?
Wat kost ‘gratis’ kinderopvang en wat levert het op?
Het is naar mijn idee ook interessant om te kijken naar de baten van publiek gefinancierde kinderopvang, naast de kosten. We weten dat investeren in jonge kinderen loont. Kinderen zijn succesvoller op school en hebben betere carrière perspectieven. Het stimuleert daarnaast de arbeidsparticipatie van jonge ouders (vooral vrouwen). Zij willen en kunnen meer uren werken, daarbij is goede en betaalbare kinderopvang een belangrijke voorwaarde.
WOMEN Inc. berekende met experts dat een investering van €2,9 miljard extra inkomstenbelasting oplevert ter waarde van €2 miljard. En daarnaast wordt €1,4 miljard bespaard door minder arbeidsverzuim van jonge ouders. Netto kan dat €500 miljoen per jaar opleveren! Op de lange termijn lopen de baten zelfs nog verder op vanwege de positieve effecten op de (school)carrière van kinderen.
De toekomst van maatschappelijke kinderopvang!
Onze samenleving is die investering waard. Tijdens ledenbijeenkomsten zoals de ALV, onze gesprekken met samenwerkingspartners en het debat op 1 maart j.l. dat wij organiseerden, hebben we dat geconcludeerd. En zoals Paul van Meenen van D66 en Lisa Westerveld van GroenLinks het zo mooi verwoordden: “de toekomst van de kinderopvang is natuurlijk maatschappelijke kinderopvang!”. Waar we rendement investeren in de kwaliteit en niet aan de sector onttrekken.
Wij willen investeren in een gezonde bedrijfsvoering waar organisaties de ruimte hebben om te innoveren. Waar je als maatschappelijk ondernemer met hart voor de kinderopvang een fatsoenlijk salaris verdient en pensioen opbouwt, maar vooral ook investeert in kinderopvang. Wij willen investeren in het goud van onze organisaties; de pedagogisch medewerkers en hun professionele ontwikkeling.
Toegankelijke kinderopvang én een vereenvoudigd systeem is goed voor kinderen, ouders én noodzakelijk om onze samenleving en economie voor te bereiden op de toekomst. Dat vinden wij van grote waarde en daarom zetten we ons hier, met hart en ziel iedere dag weer, graag voor in!
Door: Loes Ypma (voorzitter BMK)
