NRC (15 juli): ‘Private equity koopt de crèche, de zorgkinderen moeten weg’
Kinderopvang kinderen die extra zorg nodig hadden, waren op hun plek in een gemengde ‘plusgroep’ met kinderen zonder bijzonderheden. Maar die houdt op te bestaan, nadat investeerders de Utrechtse crèche hebben overgenomen.
Download de PDF van het artikel in het NRC
Wat vindt de BMK van private equity in de kinderopvang?
Kinderopvang heeft een maatschappelijke functie, is daarmee een kwetsbaar goed en mag geen winstobject zijn. Als financiële motieven leidend zijn bestaat het risico dat niet de kwaliteit maar de winstgevendheid leidend wordt in afwegingen die gemaakt worden. Dit kan ten koste gaan van de toegankelijkheid van kinderopvang. Toegankelijkheid betekent dat alle kinderen van 0 t/m 12 jaar recht hebben op een gelijke kans om zich te ontplooien, ook kinderen met een ontwikkelingsachterstand of een ander probleem. De BMK streeft een inclusieve samenleving na zonder uitsluiting van kinderen. Toegankelijkheid betekent daarnaast dat kinderopvang betaalbaar is voor alle ouders en dat kinderopvangorganisaties zich ook vestigen in die wijken en regio’s die niet altijd rendabel zijn. Want ook in achterstandswijken of in afgelegen gebieden hebben kinderen en ouders recht op kinderopvang.
De intrede van investeringsfondsen in de kinderopvang brengen die toegankelijkheid in gevaar omdat niet de maatschappelijke motieven maar financiële motieven op termijn altijd leidend zijn voor kinderopvangorganisaties die onderdeel uitmaken van een investeringsfonds. Daarnaast is het nu mogelijk dat in een sector die voor twee derde wordt gefinancierd met overheidsmiddelen* (via toeslagen die gezinnen ontvangen), de overige 33% betalen de ouders zelf, de winst die opvangcentra boeken kan worden onttrokken aan het bedrijf en worden weggesluisd uit de sector.
Al geruimte tijd tonen grote (buitenlandse) investeringsmaatschappijen belangstelling voor de Nederlandse kinderopvang. Daarom organiseerde de Tweede Kamer op 16 mei 2019 een hoorzitting over dit onderwerp. De BMK zat aan tafel en bracht een position paper in. Daarnaast publiceerden we een opiniestuk ‘De kinderopvang is beter af zonder private equity fondsen’.
Tijdens de hoorzitting waarschuwt Prof. Dr. Jaap Koelewijn (Nyenrode Business University) voor de risico’s van private equity: Laten we niet een niet al te romantisch beeld hebben van een private equityfonds met zijn herkomst in het Angelsaksische model**, en het niet mooier moeten maken dan het is. Bij private eyuityfondsen staat het belang van de aandeelhouder voorop en er wordt gewerkt volgens een principe van opkopen, de bedrijfsvoering optimaliseren, de onderdelen weer in stukken hakken om deze vervolgens te verkopen met winst. ‘Mooier dan dat is het niet.’ Dat betekent veel flex-contracten, aldus Koelewijn. Daarnaast verkrijgt de organisatie door schaalvergroting een machtspositie en kan zo goed onderhandelen over lage prijzen. Koelewijn waarschuwt voor het opkopen door private equityfondsen van organisaties die een maatschappelijke functie vervullen (zoals ziekenhuizen en kinderopvang). ‘Door de zware schuldenconstructies kan de organisatie failliet gaan en dan moet de overheid een scenario hebben hoe dit op te lossen. Het is aan de overheid om hier de grenzen aan te geven’, zegt Koelewijn.
Welk mensbeeld streven we na met kinderopvang; waarom gaat het in de kinderopvang? Gaat het ons om de ontwikkeling van kinderen of is kinderopvang uiteindelijk een financiële cashcow?
*=https://www.rijksbegroting.nl/2017/verantwoording/jaarverslag,kst244514_13.html
** = Het Angelsaksische model is de naam van het maatschappelijke systeem waarin waarin liberale waarden als zelfredzaamheid, particulier initiatief, marktwerking, vrijheid en een beperkte sociale zekerheid centraal staan ( Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten).
Meer lezen over dit onderwerp
Volkskrant (28 mei 2020):
Fiscale constructie kinderdagverblijf via Kaaimaneilanden
‘Het grootste kinderopvangbedrijf van Nederland, KidsFoundation, is door de Canadese eigenaar fiscaal ondergebracht op de Kaaimaneilanden. Door deze fiscale constructie verdwijnt er op termijn indirect belastinggeld naar dit tropische paradijs. (…)’
Financieel Dagblad (3 februari 20202)
Amsterdam neemt private equity in kinderopvang op de korrel
‘Een door de gemeente Amsterdam gefinancierde denktank neemt de rol van private equity in de lokale kinderopvang onder de loep. Reden hiervoor zijn zorgen in de hoofdstedelijke politiek over het winstdenken bij commerciële bedrijven in de kinderopvang. Er zou publiek geld weglekken naar beleggers ten koste van de sociale structuur van de stad.’
KinderopvangTotaal (28 januari 2020)
‘Winst moet je investeren in betere kinderopvang’
Er is een wetsvoorstel in de maak om een einde te maken aan winstuitkeringen in de kinderopvang. Wat vinden betrokkenen daarvan? Geert de Wit, bestuursadviseur van de BMK. ‘We zien de nadelen van ongereguleerde marktwerking steeds meer in.’ Om te beginnen wil Geert de Wit graag iets duidelijk maken. ‘We kunnen ons stelsel zo inrichten dat álle kinderopvangorganisaties betere kwaliteit bieden. We moeten van concurrentie op prijs naar competitie op kwaliteit.’
Om die reden steunt hij de plannen om een einde te maken aan winstuitkeringen in de sector. Maar dat betekent geen ‘onteigening’. Wie met particulier vermogen heeft geïnvesteerd in een onderneming, moet dat natuurlijk weer terug kunnen krijgen. Het gaat er mij om dat toekomstige winsten behouden blijven voor de sector.’
